Τα.... στραβά και τα ανάποδα της Τιμωρίας

Γιατί η τιμωρία δε διδάσκει στο παιδί καλή συμπεριφορά και υπευθυνότητα;

 

Γιατί οι γονείς τιμωρούν τα παιδιά;  Επειδή επιθυμούν να σταματήσουν μια κακή συμπεριφορά, να καταλάβουν το λάθος τους, να μάθουν ποια είναι η σωστή συμπεριφορά και να χρησιμοποιούν αυτή.  Οι γονείς επίσης επιθυμούν να αναθρέψουν υπεύθυνα παιδιά που ξέρουν να επανορθώνουν όταν κάνουν κάτι λάθος.  Με δυο λόγια, οι γονείς επιθυμούν να αναθρέψουν σωστά και καλά παιδιά.

Οι περισσότεροι άνθρωποι θεωρούν ότι τιμωρώντας κάποιον του διδάσκουμε να κάνει το σωστό, άρα αν δεν τιμωρήσουμε κάποιον για το λάθος του θα μεγαλώσει κάνοντας το λάθος πράγμα!  Αυτό όμως είναι μια πολύ καταθλιπτική άποψη για το ανθρώπινο είδος!

Τι λένε οι έρευνες;

Τα ερευνητικά δεδομένα δείχνουν ότι τα παιδιά που τιμωρούνται περισσότερο είναι ΛΙΓΟΤΕΡΟ πιθανό να κάνουν θετικές ηθικές επιλογές στη ζωή τους, και αυτό επειδή:

• Η τιμωρία επικεντρώνει την προσοχή του παιδιού στις «συνέπειες» της συμπεριφοράς του προς το ίδιο και όχι στις συνέπειες που έχει η συμπεριφορά του προς κάποιο άλλο άτομο.  Έτσι, γίνεται πιο εγωιστής.
• Η τιμωρία κάνει το παιδί να αισθάνεται σαν κακό άτομο, και αυτό λειτουργεί ως αυτοεκπληρούμενη προφητεία: αν αυτό πιστεύει για τον εαυτό του, οι πράξεις του θα είναι κακές. 
• Tο πιο «καλό» μάθημα που δίνει η τιμωρία είναι ότι πρέπει κανείς να την αποφύγει πάση θυσία την επόμενη φορά, με το να κάνει το ίδιο πράγμα στα κρυφά και με το να πει ψέματα.  Έτσι η τιμωρία καλλιεργεί την έλλειψη ειλικρίνειας.
• Επειδή τα παιδιά πάντα θεωρούν ότι η τιμωρία είναι άδικη, μαθαίνουν ότι η δύναμη του ενήλικα είναι που επιβάλει την τιμωρία αυθαίρετα και μεγαλώνοντας είναι πιο πιθανό να καταχραστούν τα ίδια τη δύναμή τους για να τιμωρούν άλλους, οπότε κάνουν λιγότερες ηθικές επιλογές.
• Η τιμωρία  χαλάει τη σχέση γονιού-παιδιού.  Το παιδί νιώθει συναισθηματικά αποκομμένο από τους γονείς και η συμπεριφορά του είναι χειρότερη.
• Η τιμωρία δε βοηθάει το παιδί να διαχειριστεί τα συναισθήματα που το ώθησαν στην κακή συμπεριφορά, οπότε τα άσχημα συναισθήματα ‘θάβονται’ και επανεμφανίζονται αργότερα, δημιουργώντας ως αποτέλεσμα την κακή συμπεριφορά.
• Η τιμωρία κάνει το παιδί να αισθάνεται άσχημα και αδικημένο, οπότε είναι λιγότερο πιθανό να επανορθώσει το λάθος του.  
• Η τιμωρία κάνει το παιδί να επικεντρώνεται και να προσέχει μόνο τον εαυτό του και να κατηγορεί τους άλλους, αντί να ενδιαφέρεται για το πώς η δική του συμπεριφορά επηρεάζει τους άλλους.
• Η τιμωρία δημιουργεί εξωτερικό κέντρο ελέγχου: το παιδί αισθάνεται ότι κάποιος άλλος έχει τον έλεγχο της ζωής του και άλλος είναι υπεύθυνος για όσα του συμβαίνουν.
• Η τιμωρία δημιουργεί περισσότερη κακή συμπεριφορά από μέρος του παιδιού.  Όταν τιμωρούμε ένα παιδί του προκαλούμε θυμό και αμυντική στάση.  Αυτό αυξάνει την αδρεναλίνη και τις ορμόνες του στρες, με αποτέλεσμα το παιδί να μη μπορεί να σκεφτεί λογικά και να συνεργαστεί.
• Η τιμωρία μπορεί ακόμα να συμβάλει σε μειωμένο IQ και χαμηλότερες σχολικές επιδόσεις, επειδή το παιδί έχει στρες και δεν αισθάνεται σίγουρο και ασφαλές για να μπορεί να μάθει νέα πράγματα.

Αν λοιπόν αντί για τιμωρία μπορούμε να παραμείνουμε ήρεμοι, ευγενικοί, και να θέσουμε όρια, τα παιδιά θα απορροφήσουν αυτό που τους δίνουμε και θα το εντάξουν στο ρεπερτόριο της συμπεριφοράς τους.  Έτσι δεν αντιστέκονται στη γονεϊκή καθοδήγηση, αισθάνονται συναισθηματικά συνδεδεμένα με τους γονείς και αντιλαμβάνονται την επίδραση που έχει η συμπεριφορά τους στους άλλους.  Επειδή οι γονείς με το παράδειγμά τους διδάσκουν τη συναισθηματική ρύθμιση, το παιδί μαθαίνει να ρυθμίζει τα συναισθήματά του και τη συμπεριφορά του.  Επειδή οι γονείς αποδέχονται το παιδί τους για αυτό που είναι, το παιδί είναι σε επαφή με τον εαυτό του, όσα αγαπάει και έχει κίνητρο να εξερευνήσει τα όμορφα πράγματα που μπορεί να κάνει.