Το εύκολο είναι
να πάρουμε τις μεγάλες αποφάσεις για την αρχή της χρονιάς, αλλά το δύσκολο
είναι να τις εφαρμόσουμε και να τις κρατήσουμε.
Γιατί όμως; Το να κάνουμε μια μόνιμη
αλλαγή στη συμπεριφορά δεν είναι απλή διαδικασία και συνήθως χρειάζεται να
δεσμευτούμε από άποψη χρόνου, προσπάθειας, και συναισθήματος.
Έτσι, είτε
αποφασίσατε να χάσετε βάρος, να σταματήσετε το κάπνισμα, ή έχετε οποιονδήποτε
άλλο στόχο, δεν υπάρχει μια εύκολη λύση που λειτουργεί για όλους. Συνήθως χρειάζεται να δοκιμάσει κανείς
διαφορετικές τεχνικές, συχνά με τη μέθοδο της δοκιμής-και-λάθους για να πετύχει
το στόχο. Το κλειδί της επιτυχίας για να
διατηρήσετε τους στόχους σας είναι να δοκιμάσετε
νέες τεχνικές και να βρείτε τρόπο να διατηρήσετε
τα κίνητρά σας.
Η ψυχολογική
έρευνα έχει διάφορες θεωρίες που εξηγούν πώς συμβαίνει η αλλαγή. Μία από αυτές, τα «Στάδια της Αλλαγής», έχει
βρεθεί ότι βοηθάει στην κατανόηση της διαδικασίας της αλλαγής και τη διατήρησή
της. Το βασικό είναι να θυμόμαστε ότι η
αλλαγή είναι δύσκολη και χρειάζεται σταδιακή προσέγγιση, με μικρά βήματα προς
έναν μεγαλύτερο στόχο. Αν κατανοήσετε τα
στοιχεία και τα στάδια της αλλαγής αλλά και τρόπους για να ανταπεξέλθετε σε
κάθε στάδιο θα πετύχετε τους στόχους σας.
Τα στάδια της αλλαγής
και πώς να κρατήσετε την απόφασή σας
Για να πετύχετε, θα πρέπει να κατανοήσετε
τα 3 πιο βασικά στοιχεία για την αλλαγή συμπεριφοράς:
Ετοιμότητα για αλλαγή-
έχετε τη γνώση και τους ‘πόρους’ ή τα ‘εργαλεία’ για να κάνετε μια μόνιμη
αλλαγή;
Τα εμπόδια στην
αλλαγή- υπάρχει κάτι που σας εμποδίζει από το να αλλάξετε;
Πισωγύρισμα- τι
μπορεί να σας κάνει να επιστρέψετε στην αρχική συμπεριφορά;
Συνήθως οι
άνθρωποι δυσκολεύονται ή αντιστέκονται στην αλλαγή, ειδικά στα πρώτα στάδια,
αλλά στη συνέχεια παίρνουν τη μεγάλη απόφαση να αλλάξουν συμπεριφορά.
Στάδιο 1 – Προ-μελέτη
Το πρώτο
στάδιο της αλλαγής είναι αυτό πριν κανείς μελετήσει την απόφαση, όταν κανείς δε
σκέφτεται την αλλαγή και οι άλλοι θεωρούν ότι βρίσκεται σε άρνηση του
προβλήματος. Αν είστε σε αυτό το στάδιο,
πιθανότατα αισθάνεστε παγιδευμένος ή αισθάνεστε ότι δεν έχετε τον έλεγχο της συμπεριφοράς
σας. Σε μερικές περιπτώσεις το άτομο δεν
αντιλαμβάνεται ότι η συμπεριφορά του είναι καταστροφική ή δεν έχει όλες τις
πληροφορίες για τις συνέπειες των πράξεών του.
Ρωτήστε τον εαυτό σας: ‘έχω προσπαθήσει να αλλάξω τη συμπεριφορά μου στο
παρελθόν; Πώς καταλαβαίνω ότι έχω
πρόβλημα; Τι θα έπρεπε να συμβεί για να αντιληφθώ ότι η συμπεριφορά μου
αποτελεί πρόβλημα;’.
Στάδιο 2 – Μελετώντας την απόφαση
Σε αυτό το στάδιο οι άνθρωποι
συνειδητοποιούν όλο και περισσότερο τα πιθανά αποτελέσματα της αλλαγής, αλλά το
κόστος της αλλαγής φαίνεται πολύ μεγάλο.
Αυτή η αντίθεση δημιουργεί έντονο συναίσθημα αμφιβολίας σχετικά με την
αλλαγή. Εξαιτίας αυτής της αβεβαιότητας,
το στάδιο της μελέτης της απόφασης μπορεί να κρατήσει μήνες ή και χρόνια, ενώ
κάποιοι άνθρωποι δε ξεφεύγουν ποτέ από αυτό το στάδιο. Ρωτήστε τον εαυτό σας: ‘γιατί επιθυμώ να
αλλάξω κάποια συμπεριφορά; Τι με εμποδίζει;
Τι θα με βοηθούσε να αλλάξω;’.
Στάδιο 3 - Προετοιμασία
Σε αυτό το στάδιο ξεκινά κανείς
με μικρές αλλαγές, προκειμένου να προχωρήσει σε μια μεγάλη αλλαγή. Για παράδειγμα, αν ο στόχος είναι η απώλεια
βάρους, μπορεί κανείς να ξεκινήσει περιορίζοντας τις μερίδες ή στοχεύοντας σε
φαγητά με χαμηλά λιπαρά. Όποιος και αν
είναι ο στόχος, σε αυτό το στάδιο μπορείτε να προβείτε σε ενέργειες όπως να
διαβάσετε βιβλία αυτοβοήθειας ή να ζητήσετε τη συνδρομή ειδικών. Για να αυξήσετε τις πιθανότητες επιτυχίας του
στόχου σας, συγκεντρώστε πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο αλλαγής της
συμπεριφοράς, ετοιμάστε μια λίστα με δηλώσεις που σας δίνουν κουράγιο και
κίνητρο για αλλαγή και βρείτε ανθρώπους (φίλους, συγγενείς, ειδικούς) για να
σας στηρίξουν.
Στάδιο 4 - Πράξη
Σε αυτό το στάδιο οι άνθρωπο
περνάνε στην πράξη προκειμένου να πετύχουν το στόχο τους. Ένας βασικός λόγος που οι αποφάσεις αλλαγής
αποτυχαίνουν είναι το ότι δεν έχει δοθεί αρκετός χρόνος ή σκέψη στα προηγούμενα
στάδια. Αν προσπαθείτε να αλλάξετε
κάποια συμπεριφορά σας, ενθαρρύνετε τον εαυτό σας και ανταμείψτέ τον ακόμα και
για μικρά θετικά βήματα προς τον μεγαλύτερο στόχο. Η στήριξη και η επιβράβευση είναι πολύ
σημαντικά στοιχεία για οποιαδήποτε αλλαγή.
Βρείτε λίγο χρόνο για να ξαναδείτε τα κίνητρά σας, τις πηγές βοήθειας
που έχετε, την πρόοδο που κάνατε μέχρι τώρα για να φρεσκάρετε τη δέσμευσή σας
στο στόχο και την πίστη στον εαυτό σας.
Στάδιο 5 - Διατήρηση
Σε αυτή τη φάση το βασικό που πρέπει
να κάνει το άτομο είναι να αποφύγει τις παλιές του συμπεριφορές και να
διατηρήσει τις νέες. Σε αυτό το στάδιο
αισθάνεται κανείς πιο βέβαιος ότι θα κρατήσει την αλλαγή που έκανε. Είναι σημαντικό να αποφύγετε τους πειρασμούς και
να αντικαταστήσετε τις παλιές κακές συνήθειες με τις νέες. Επιβραβεύστε τον εαυτό σας όταν καταφέρετε να
αποφύγετε ένα πισωγύρισμα στις παλιές συνήθειες. Αν πάλι έχετε ένα πισωγύρισμα, μην καταθέσετε
τα όπλα και μην είστε υπερβολικά αυστηροί με τον εαυτό σας. Θεωρήστέ το ως ένα απλό ολίσθημα και όχι ως
κατρακύλα.
Στάδιο 6 - Πισωγύρισμα
Σε κάθε αλλαγή συμπεριφοράς, τα
πισωγυρίσματα είναι συνηθισμένα. Όταν
σας συμβεί, πιθανότατα θα νιώσετε απογοήτευση, ότι όλα είναι μάταια, ότι
αποτύχατε…Το κλειδί της επιτυχίας είναι να μην επιτρέψετε στα εμπόδια να σας
φέρουν πίσω και να υπονομεύσουν την εμπιστοσύνη που έχετε στον εαυτό σας. Αν επιστρέψατε σε μια παλιά συμπεριφορά που
προσπαθείτε να αντικαταστήσετε, ρωτήστε τον εαυτό σας: ‘τι ήταν αυτό που
οδήγησε στο πισωγύρισμα; Τι μπορώ να κάνω την επόμενη φορά για να μην
ξανασυμβεί;’.
Οι αποφάσεις της νέας χρονιάς
μπορούν να πραγματοποιηθούν όταν είναι ρεαλιστικές και όταν κανείς
προετοιμαστεί σωστά. Ο καλύτερος τρόπος
για να προσεγγίσουμε τους στόχους μας είναι να προετοιμαστούμε, να δράσουμε
σωστά και να βρούμε τρόπους για να διατηρήσουμε τη νέα συμπεριφορά.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου