Έλλειψη Αυτοπεποίθησης: στο μονοπάτι της δειλίας…

Αναρωτηθήκατε ποτέ πως θα αντιμετωπίσετε μια κοινωνική συγκέντρωση;  Ακυρώσατε ποτέ κάτι την τελευταία στιγμή γιατί δεν αισθανόσασταν έτοιμοι ν’ ανταπεξέλθετε;  Δεν είστε οι μόνοι, μια που εκατομμύρια άνθρωποι στον πλανήτη μας υποφέρουν από δειλία.  Η δειλία είναι μια κατάσταση του πνεύματος, μια οξυμένη αντίληψη των σκέψεων, συναισθημάτων και των αντιδράσεων που έχει κάποιο άτομο απέναντι στην εξουσία, αγνώστους, στενές σχέσεις.  Πρόκειται για μια κατάσταση άλυτων αρνητικών συναισθημάτων που περιβάλλουν την αβεβαιότητα της ψυχολογικής σιγουριάς.

Η έλλειψη αυτοπεποίθησης και δειλία βρίσκονται....στο κεφάλι και...την καρδιά

Oι άνθρωποι χωρίς αυτοπεποίθηση συνήθως δειλιάζουν επειδή δεν εμπιστεύονται τον εαυτό τους και τις δυνάμεις τους.  Να πώς νιώθουν:

• ότι οι άλλοι τους κριτικάρουν
• κανείς δεν τους ακούει
• ντροπή
• την ανάγκη να κρατούν –ψυχολογικά- χαμηλά το κεφάλι
• ότι δεν μπορούν να εμπιστευτούν άλλους
• ότι δεν είναι αρκετά καλοί για να συμμετάσχουν σε κάτι ομαδικό

• Εχουν
• χαμηλή αυτοπεποίθηση
• δυσκολία να εκτιμήσουν τις γνώσεις και ικανότητές τους
• έλλειψη εμπιστοσύνης να κυνηγήσουν τις επιθυμίες τους
• πεποίθηση ότι θα αποτύχουν
• φόβο σε κοινωνικές καταστάσεις
• άγχος ότι τους κατακρίνουν
• συν-εξάρτηση: πιστεύουν ότι η ευτυχία βρίσκεται στους άλλους, όχι μέσα τους
• δυσκολία να εμπιστευτούν άλλους

Τι λένε τα ερευνητικά δεδομένα

            Οι καθηγητές Jerome Kagan και Nancy Snidman, του πανεπιστημίου Harvard, από μελέτες με βρέφη βρήκαν ότι υπάρχουν διαφορές στη φυσιολογία μεταξύ δειλών και κοινωνικών βρεφών ήδη από την ηλικία των δύο μηνών.  Περίπου

15 με 20% των νεογέννητων μπορεί να είναι ήσυχα, προσεχτικά και επιφυλακτικά σε νέες καταστάσεις.  Ερεθίσματα όπως τα κινούμενα μόμπιλ πάνω από το κρεβάτι τους ή μαγνητοφωνημένες ανθρώπινες φωνές πυροδοτούν ένα ευερέθιστο συμπαθητικό νευρικό σύστημα, όπως φαίνεται από ελαφριά ταχυκαρδία, έντονες και άκαμπτες κινήσεις των χεριών και ποδιών, υπερβολικό κλάμα και σημάδια δυσαρέσκειας.  Αλλά και έμβρυα μέσα στη μήτρα που παρουσιάζουν αυξημένο καρδιακό παλμό μεγαλώνουν και γίνονται δειλά παιδιά!  Στην ηλικία των 4 ετών, τα δειλά παιδιά έχουν περισσότερη δραστηριότητα στα εγκεφαλικά κύματα του δεξιού ημισφαιρίου, το οποίο συνδέεται με το άγχος, σε αντίθεση με τα παιδιά που δεν είναι δειλά και έχουν περισσότερα κύματα στο αριστερό ημισφαίριο.  Μακροχρόνιες έρευνες δείχνουν ότι 75% των παιδιών, είτε δειλά είτε τολμηρά, διατηρούν το συμπεριφορικό στυλ τους.  Πολλοί δειλοί έφηβοι περιγράφονται ως «συγκρατημένα παιδάκια και μωρά». Υπάρχουν ενδείξεις ότι αυτά τα βιολογικά χαρακτηριστικά είναι εκδήλωση μιας γενετικής προδιάθεσης που βρίσκεται στους γονείς και παπούδες των δειλών μωρών, οι οποίοι περιγράφουν τον εαυτό τους ως δειλό σε μικρές ηλικίες.  Υπάρχουν δεδομένα που δείχνουν ότι περισσότερα συγκρατημένα μωρά γεννιούνται τον Σεπτέμβριο και Οκτώβριο, μήνες όπου το σώμα παράγει περισσότερη μελατονίνη, μια νευρωνικά δραστήρια ορμόνη που μπορεί να μεταδοθεί στο έμβρυο.  Αλλα βιολογικά χαρακτηριστικά της δειλίας είναι τα γαλανά μάτια, ανοιχτόχρωμο δέρμα, ξανθά μαλλιά και αλλεργίες, που βρίσκονται πιο συχνά στις οικογένειες δειλών παιδιών.

            Αν και τα δειλά άτομα οι άλλοι συνήθως τα αντιμετωπίζουν ως λιγότερο φιλικά και με λιγότερη αυτοπεποίθηση, δεν τα βλέπουν τόσο αρνητικά όσο τα ίδια φοβούνται.  Οι δειλοί άνθρωποι θυμούνται συχνότερα το αρνητικό feedback και τις αρνητικές περιγραφές που κάνουν για τον εαυτό τους.  Υπερεκτιμούν την πιθανότητα ότι δεν θα περάσουν καλά σε μια κοινωνική εκδήλωση και είναι ιδιαίτερα ευαίσθητοι στις πιθανές αρνητικές αντιδράσεις των άλλων, με αποτέλεσμα να ταλαιπωρούνται από άγχος και ανησυχίες.  Οι δειλοί άνθρωποι υποτιμούν τις ικανότητές τους να ανταπεξέλθουν σε κοινωνικές καταστάσεις και έχουν μια γενικότερη απαισιόδοξη στάση προς αυτές, με αποτέλεσμα οι αρνητικές σκέψεις τους να δημιουργούν ένα φράγμα στην κοινωνική τους επικοινωνία.  Η διακαιολογία «δεν μπορώ να το κάνω επειδή είμαι δειλός» αποτελεί την πατερίτσα που τους εμποδίζει να ζήσουν τη ζωή τους ευχάριστα.

            Οι δειλοί φοιτητές δε χρησιμοποιούν όλες τις πηγές πληροφοριών σχετικά με ευκαιρίες εργασίας, είναι πιο μοναχικοί,  ξεχνούν ευκολότερα όταν νομίζουν ότι κρίνονται και δεν πιστεύουν ότι μια στάση αυτοπεποίθησης εκλαμβάνεται θετικά.  Οι δειλοί άντρες παντρεύονται σε μεγαλύτερη ηλικία από αυτούς που δεν είναι δειλοί, έχουν λιγότερο σταθερούς γάμους, αργοπορούν στη δημιουργία σταθερής καριέρας και επιτυγχάνουν λιγότερα..

Αλλάζει ο άνθρωπος;

            Η αλλαγή έρχεται όταν ο άνθρωπος αναγνωρίζει το δειλό κομμάτι του εαυτού του και ταυτόχρονα τα άλλα ψυχικά κομμάτια του.  Η ταύτιση αποκλειστικά με το δειλό κομμάτι είναι επώδυνη, γιατί δεν αφήνει περιθώριο να δει κανείς πως μπορεί να μην είναι κανείς μόνο δειλός.  Αλλά όσο περισσότερο προσπαθεί κανείς να ξεφορτωθεί τη δειλία του, τόσο περισσότερο αυτή επιμένει.  Αλλά όσο περισσότερο ανακαλύπτει και καλλιεργεί κανείς και τις άλλες πλευρές του εαυτού του, τόσο περισσότερο υποχωρεί η δειλία και απελευθερώνεται κανείς από τη βασανιστική αίσθησή της.