10 λάθη που κάνουν οι γονείς στην ανατροφή των παιδιών

Δρ. Λίζα Βάρβογλη, Ph.D., Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια

10 Λανθασμένοι Λόγοι για τους οποίους οι γονείς αποφεύγουν να επιβάλουν πειθαρχία στα παιδιά τους

Όταν οι γονείς αισθάνονται ενοχές δυσκολεύονται να εφαρμόσουν τους  κανόνες  της σωστής διαπαιδαγώγησης στα παιδιά τους.  Άλλο όμως να αφήνει κανείς μερικές κακές συμπεριφορές να περάσουν απαρατήρητες και άλλο να βρίσει διαρκώς δικαιολογίες για να μην εφαρμόζει τους  κανόνες  της σωστής διαπαιδαγώγησης.  Να ποιες είναι οι πιο συνηθισμένες δικαιολογίες, αλλά και τα αποτελέσματά τους…

1. «Το λυπάμαι το παιδί, έχει μεγάλο στρες τελευταία».

Υπάρχουν διάφοροι λόγοι για τους οποίους ένα παιδί μπορεί να έχει στρες: βαρυφορτωμένο εξωσχολικό πρόγραμμα, πολλά μαθήματα και υποχρεώσεις, προβλήματα στην κοινωνική του ζωή, σχολικός εκφοβισμός, διαζύγιο ή θάνατος στην οικογένεια… Σε τέτοιες καταστάσεις είναι φυσιολογικό το παιδί να αισθάνεται άσχημα, αλλά όταν ο γονιός αισθάνεται ενοχές για τη συναισθηματική κατάσταση του παιδιού του και του τα συγχωρεί όλα, αυτό δεν είναι λύση.  Στην πραγματικότητα, όταν ένα παιδί έχει στρες έχει ακόμα μεγαλύτερη ανάγκη από ρουτίνα, κανόνες και σταθερότητα, κάτι που ο γονιός μπορεί να δώσει.  Με την οριοθέτηση βοηθάτε το παιδί να αισθανθεί ασφάλεια και ότι η κατάσταση είναι υπό έλεγχο.

2. «Δεν το ήθελε, το έκανε κατά λάθος».

Πολλά «ατυχήματα» ή συμβάντα γίνονται πράγματι κατά λάθος, όπως από απροσεξία το παιδί να δώσει μια στο ποτήρι του και να χυθεί το γάλα.  Σε αυτή την περίπτωση δε χρειάζεται ούτε να τιμωρήσουμε ούτε να μαλώσουμε το παιδί, και, φυσικά ούτε καν να θυμώσουμε.  Μπορούμε όμως να του αποδώσουμε ευθύνη για την πράξη του, ζητώντας του να βοηθήσει και με το σφουγγάρι να μαζέψει το γάλα.  Για πιο μεγάλα «ατυχήματα», πχ έσπρωξε την αδερφή του, αυτή έπεσε και χτύπησε αλλά «το παιδί δεν ήθελε να την σπρώξει τόσο δυνατά, δεν πειράζει» και να το δικαιολογήσετε, αυτό είναι λάθος, διότι έτσι διδάσκετε στο παιδί ότι μπορεί να ξεφεύγει από τα δύσκολα χωρίς να πάρει την ευθύνη των πράξεών του και λέγοντας «δεν το ήθελα».

3. «Εγώ φταίω, τελευταία δεν είχα πολύ χρόνο για το παιδί».

Μπορεί πράγματι να μην έχετε πολύ χρόνο με το παιδί σας και να αισθάνεστε ενοχές γι’ αυτό.  Ωστόσο, το να επιτρέπετε την κακή συμπεριφορά του παιδιού σας λόγω των δικών σας τύψεων δε θα βοηθήσει ούτε εσάς ούτε το παιδί.  Αλλάξτε την οπτική σας γωνία: μήπως πράγματι χρειάζεται να βρείτε περισσότερο ποιοτικό χρόνο με το παιδί σας;  Μήπως πρέπει να υπενθυμίσετε στον εαυτό σας ότι είτε έχετε είτε δεν έχετε αρκετό χρόνο, ωστόσο θα πρέπει να είστε συνεπείς και να υπάρχουν όρια και συνέπειες για την άσχημη συμπεριφορά του παιδιού;

4. «Ήμουν πολύ αυστηρή με το παιδί χτες».

Αν ήσασταν πολύ αυστηρή ή ακόμα και σκληρή με το παιδί σας κάποια στιγμή στο παρελθόν, αυτό δε σημαίνει ότι δεν πρέπει να ασχοληθείτε ξανά με το θέμα σωστή διαπαιδαγώγηση.  Το σημαντικό είναι να έχετε συγκεκριμένους κανόνες συμπεριφοράς και να είστε συνεπείς στο ότι εφαρμόζονται.   Αλλιώς το μόνο που θα καταφέρετε είναι να μπερδέψετε το παιδί σας σχετικά με το τι είναι το αναμενόμενο και θα είστε εκνευρισμένοι και οι δύο!

5. «Δε βαριέσαι, παιδί είναι».

Εννοείται πώς το κάθε παιδί δικαιούται να κάνει τις σκανταλιές του!  Είναι όμως καθήκον του γονιού να διαχωρίσει τι είναι παιδιάστικη σκανταλιά και τι είναι προβληματική παιδική συμπεριφορά.  Αν λοιπόν παραπονιούνται για τη συμπεριφορά του παιδιού σας δάσκαλοι ή άλλοι ενήλικες που έχουν σχετική εκπαίδευση και γνωρίζουν το παιδί σας ή αν βρίσκεστε στη θέση κάθε τρεις και λίγο να λέτε «δε βαριέσαι, παιδί είναι», θα πρέπει να εξετάσετε την πιθανότητα ύπαρξης κάποιου συμπεριφορικού προβλήματος που πρέπει να αντιμετωπιστεί.

6. «Δε θέλω να το στεναχωρήσω το παιδί».

«Τι ωραία που παίζει το παιδί με τους φίλους του, αφού δε θέλει να φύγει δε πειράζει, ας πάει αδιάβαστος αύριο στο σχολείο», ή «εε, καλά, ο δάσκαλος έβαλε πολλές δύσκολες ασκήσεις, δε φταις εσύ που δεν πρόλαβες να τις κάνεις».  Μερικές φορές δε θέλουμε να στεναχωρήσουμε τα παιδιά βάζοντας τέλος σε κάτι όμορφο ή λέγοντάς τους ότι για κάποιο άσχημο αποτέλεσμα ευθύνονται τα ίδια, ή ότι κάποια έστω και αθέλητη συμπεριφορά τους είναι απαράδεκτη και αυτό θα έχει κάποια συνέπεια.  Δυστυχώς, στην προσπάθειά του να μη στεναχωρήσει το παιδί ο γονιός του στερεί κάτι πολύτιμο: την ευκαιρία να μάθει να διαχειρίζεται τα αρνητικά του συναισθήματα.  Με την πολύτιμη βοήθειά σας, το παιδί μπορεί να μάθει να αντέχει και να διαχειρίζεται τις μικροστεναχώριες, κάτι που βοηθάει στην επιτυχία αργότερα.  

7. «Είμαι πολύ κουρασμένος/η για να ασχοληθώ με αυτό τώρα».

Κάποιες δύσκολες μέρες ο κάθε γονιός θέλει απλώς να δώσει ένα τάιμ-άουτ στον εαυτό του και να μην ασχοληθεί: «κάνε ότι θέλεις παιδί μου, μην πας για ύπνο», «δεν τελείωσες τα μαθήματά σου και θες να δεις τηλεόραση;  Εντάξει». Είναι όμως χρέος του γονιού να μπορεί να διατηρήσει τους κανόνες ακόμα και αν αισθάνεται κούραση ή αν έχει εκνευριστεί. Με ψυχραιμία, θυμίζει τους κανόνες και τις συνέπειες αν το παιδί διαλέξει να μην τους ακολουθήσει.  Μπορεί να φαίνεται δύσκολο αυτό, όμως είναι απαραίτητο για να υπάρχει εύρυθμη λειτουργία στο σπίτι. 

8. «Έτσι κι αλλιώς δεν πρόκειται να με ακούσει».

Έτσι λέει ο γονιός που έχει εξαντληθεί και έχει χάσει την εμπιστοσύνη στις γονεϊκές του δυνάμεις!  Συχνά όμως οι γονείς παραπονιούνται ότι το παιδί δεν τους ακούει, όταν η μετάδοση της όποιας πληροφορίας γίνεται με λανθασμένο τρόπο.  Αν το παιδί βλέπει το αγαπημένο του έργο και ο γονιός προσπαθεί να του δώσει μια εντολή για κάτι, είναι φυσικό ότι το παιδί δεν θα ακούσει.  Αν όμως ο γονιός έχει την υπομονή να ζητήσει από το παιδί να βάλει το dvd στο pause και δώσει τότε την εντολή ή την πληροφορία, η επικοινωνία θα είναι πολύ καλύτερη.

Σε άλλες περιπτώσεις ο γονιός φοβάται ότι το παιδί δεν πρόκειται να πάει στο τάιμ-άουτ ή να δεχτεί να του αφαιρεθεί κάποιο προνόμιο λόγω κακής συμπεριφοράς.  Αυτό όμως δείχνει την ανασφάλεια του γονιού και όχι την αναποτελεσματικότητα της μεθόδου.  Καλό θα είναι λοιπόν να εξετάσει ο γονιός για ποιο λόγο οι μέθοδοι που χρησιμοποιεί δε λειτουργούν και να αξιολογήσει αν πράγματι γνωρίζει τις τεχνικές αυτές καλά.  Η βοήθεια ενός ειδικού μπορεί να είναι ιδιαίτερα χρήσιμη.

9. «Θα πει ότι είμαι κακός/ιά».

Πράγματι, μια παγκόσμια αντίδραση των παιδιών όταν πχ τους πάρουμε από τα χέρια το παιχνίδι με το οποίο χτύπησαν το μικρό τους αδερφάκι ή δεν τα αφήσουμε να κάνουν κάτι που θέλουν είναι να πουν «είσαι κακός/ιά».  Όμως πρόκειται για μια βραχυπρόθεσμη αντίδραση και συναίσθημα, την ώρα που το παιδί νιώθει απογοητευμένο.  Μακροπρόθεσμα όμως, και συνεχίζει φυσικά να σας αγαπάει και να μη σας βλέπει ως κακό γονιό και μαθαίνει ότι υπάρχουν κανόνες που πρέπει να ακολουθεί.  

10. «Πάντα εγώ γίνομαι ο κακός στην οικογένεια».

Μήπως εσείς έχετε τον ρόλο του «κακού» και ο/η σύζυγός σας τον ρόλο του καλού;  Μήπως εσείς είστε ο γονιός που διαπαιδαγωγεί, βάζει τους κανόνες και τηρεί την πειθαρχία και ο άλλος γονιός είναι πιο ελαστικός;  Σε αυτές τις περιπτώσεις το παιδί παίρνει διπλά, αντιφατικά μηνύματα, κάτι που δεν το βοηθάει μακροπρόθεσμα και που πιθανό δημιουργεί εντάσεις στην οικογένεια.  Εδώ χρειάζεται να καλλιεργήσετε την επικοινωνία με τον/τη σύζυγό σας και αναπτύξετε κοινούς τρόπους διαπαιδαγώγησης και αντιμετώπισης του παιδιού.  Συμφωνήστε σε μερικούς βασικούς κανόνες μαζί με τον/τη σύζυγό σας και σιγουρευτείτε ότι εφαρμόζονται.

Λέξεις-κλειδιά: παιδί, συμπεριφορά, ανατροφή παιδιών, διαπαιδαγώγηση, τιμωρία, οικογένεια

ΓΙΑ ΚΑΘΕ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΕΝΟ:

Αν σας άρεσε αυτό το άρθρο και επιθυμείτε να το αναδημοσιεύσετε, παρακαλώ να συμπεριλάβετε το όνομα και την ιδιότητά μου, τον τίτλο του άρθρου και τη διεύθυνση του συγκεκριμένου ιστολόγιου.