Θυμός στο Γάμο- Β μέρος

Δρ. Λίζα Βάρβογλη, Ph.D., Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια

Θυμός στο Γάμο ΙΙ: ο φόβος της συμπόνιας

Και τώρα το δεύτερο μέρος…

Μήπως σας τη δίνει όταν κάποιος αναφέρει τη λέξη συμπόνια;

Η συμπόνια είναι ένα πολύπλοκο συναίσθημα, αν και κάπως παραγνωρισμένο.  Όπως έλεγα και στο πρώτο μέρος, το μεγαλύτερο μέρος του θυμού στις σχέσεις προέρχεται επειδή στη σχέση δεν υπάρχει συμπόνια.  Όταν απουσιάζει η συμπόνια για τον άλλον, για το πώς νιώθει και πώς ζορίζεται, τότε αναδύονται αισθήματα ενοχής και ντροπής, και τα δύο μέλη του ζευγαριού αλληλοκατηγορούνται, με αποτέλεσμα να τσακώνονται και να χωρίζουν.

Τα ζευγάρια γνωρίζουν πολύ καλά ότι μια σχέση δε μπορεί να προχωρήσει αν δεν υπάρχει συμπόνια.  Το είπαμε και την άλλη φορά: αν σας συμβεί κάτι τρομερό και το μοιραστείτε με έναν κολλητό φίλο ή το ταίρι σας και το άλλο άτομο σας απαντήσει «οκ, πάρε με τηλέφωνο όταν ξεμπλέξεις», το πιθανότερο είναι ότι θα θυμώσετε πολύ με αυτή τη στάση που δεν έχει την παραμικρή συμπόνια για τη δυσκολία και τη στεναχώρια σας.  Παρόλα αυτά, τα ζευγάρια αναλώνονται στο να δικαιολογεί ο καθένας τη δική του συμπεριφορά και να θυμώνει με τα λάθη του άλλου, με αποτέλεσμα όχι μόνο να μη νιώθει συμπόνια, αλλά να θεωρεί ότι η συμπόνια φταίει που υποφέρουν.

Ο φόβος της συμπόνιας εμφανίζεται όταν κανείς τη συγχέει με:

• λύπηση

• συμφωνία

• δικαιολόγηση της κακής συμπεριφοράς ή υποταγή

• εμπιστοσύνη

 

Συμπόνια και Λύπηση

Η συμπόνια προϋποθέτει ισότητα: «νιώθω τον πόνο/δυσφορία/δυσκολία σου και παρά τις όποιες διαφορές μας στην τύχη ή τις περιστάσεις, είμαστε και οι δύο ανθρώπινα ίσοι».  Αντίθετα, η λύπηση ή ο οίκτος περιλαμβάνει ανισότητα: «σε λυπάμαι επειδή είσαι ανάξιος, καημένος, τεμπέλης, ευαίσθητος, ή έχεις κάποιο ελάττωμα ή πρόβλημα που σε κάνει άξιο λύπησης».

Η συμπόνια έχει να κάνει με το να νοιαζόμαστε για το αν ο άλλος είναι καλά.  Λύπηση ή οίκτος σημαίνει ότι νιώθουμε άσχημα βλέποντας τον άλλον να υποφέρει.  Η λύπηση και ο οίκτος μας οδηγούν να κατηγορήσουμε τον άλλον ότι φταίει για το άσχημο συναίσθημα που εμείς νιώθουμε.  Δε μπορούμε να αισθανθούμε συμπόνια εάν αισθανόμαστε ανώτεροι από τον άλλον.

Συμπόνια και Συμφωνία

Η συμπόνια απαιτεί επικύρωσή της - και συμπάθεια με - τον πόνο ή ενόχληση του άλλου, ανεξάρτητα από τις διαφωνίες σχετικά με τις πεποιθήσεις ή ιδέες που σχετίζονται με τον πόνο. Μπορείτε να διαφωνείτε με τις σκέψεις και τη συμπεριφορά του συντρόφου σας και παρόλα αυτά να εξακολουθείτε να συμμερίζεστε τον πόνο του, που μπορεί να προκύπτει από αυτές τις σκέψεις ή τη συμπεριφορά. Με άλλα λόγια, μπορεί να διαφωνείτε 24 ώρες το εικοσιτετράωρο και να εξακολουθείτε να νιώθετε συμπόνια για το σύντροφό σας.

Η συμπόνια δεν περιλαμβάνει αναγκαστικά γενναιοδωρία. Απαιτεί να έχετε κατανοήσει και να θεωρείτε τα συναισθήματα των αγαπημένων σας ως ίσα με τα δική σας και ως παράγοντες ζωτικής σημασίας, αλλά όχι τους μοναδικούς παράγοντες στη λήψη αποφάσεων. 

Συμπόνια και Δικαιολόγηση της κακής συμπεριφοράς ή Υποταγή

Αν αισθάνεστε ότι σας εκμεταλλεύονται με κάποιον τρόπο, πιθανότατα νιώθετε θυμωμένοι, οργισμένοι, θλιμμένοι, ή κάποιο συνδυασμό αρνητικών συναισθημάτων.  Αν νιώθετε συμπόνια για τον άλλον, δε θα νιώσετε ότι σας εκμεταλλεύονται.  Η συμπόνια οδηγεί τον άνθρωπο να κάνει αυτό που πραγματικά πιστεύει ότι είναι το σωστό για τον ίδιο και τα αγαπημένα του πρόσωπα.  Όταν κανείς ενεργεί σύμφωνα με τις βαθύτερες αξίες του, δεν τον πιάνουν κορόϊδο ούτε τον εκμεταλλεύονται.

Ο άνθρωπος που αισθάνεται συμπόνια δεν δέχεται, δεν δικαιολογεί, ούτε συγχωρεί την κακή συμπεριφορά.  Η συμπόνια δε σχετίζεται με τη συμπεριφορά, αλλά με το να γίνουμε κοινωνοί στον πόνο του άλλου.  Η συμπόνια επικεντρώνεται στον πόνο και την ανθρώπινη ευαλωτότητα που κάνει τους ανθρώπους να φέρονται άσχημα, ενώ παράλληλα αναγνωρίζει ότι η συνέχιση της κακής συμπεριφοράς θα έχει αρνητικές συνέπειες για αυτόν που αισθάνεται συμπόνια και είναι ο δέκτης της κακής συμπεριφοράς.

Το χειρότερο που μπορεί να κάνει κάποιος είναι να συγχωρέσει την κακή συμπεριφορά κάποιου και να υποταχτεί σε αυτή.  Το να δέχεται κάποιος κακομεταχείριση οποιουδήποτε είδους (σωματική, συναισθηματική, λεκτική) είναι ΛΑΘΟΣ και οδηγεί σε περισσότερα προβλήματα και αρνητικά συναισθήματα.

Συμπόνια και Εμπιστοσύνη

Κανείς δεν κινδυνεύει επειδή δείχνει πολύ συμπόνια, αλλά επειδή εμπιστεύεται στα τυφλά.  Όταν κάποιος καλλιεργήσει τη συμπόνια ως στάση ζωής, μπορεί και βλέπει τα ελαττώματα του άλλου καθώς και την ευαλωτότητά του, οπότε κανονίζει τη στάση του ανάλογα.

Η συμπόνια θα πρέπει να είναι άνευ όρων σε μία σχέση, αλλά η εμπιστοσύνη πρέπει να κερδηθεί.  Με το να είναι κανείς συμπονετικός προς τον/τη σύντροφό του επιτρέπει να απενεργοποιηθούν οι μηχανισμοί άμυνας και να ευοδωθεί η επικοινωνία.  Όταν πάψει κανείς να κατηγορεί τον/τη σύντροφό του για το πώς νιώθει, γίνεται ευκολότερο και για τον/τη σύντροφο να κάνει το ίδιο.

Σώζοντας τη σχέση που χαρακτηρίζεται από θυμό και περιφρόνηση

Αν κανείς επιθυμεί να έχει μια ευκαιρία να σώσει μια σχέση ή έναν γάμο που χαρακτηρίζεται από θυμό και περιφρόνηση, το ζευγάρι θα πρέπει να σταματήσει να χρησιμοποιεί τις άμυνες του.  Χρειάζεται να δει κανείς πέρα από την περιφρόνηση και να αντιληφθεί τον άλλον ως ένα άτομο που υποφέρει.  Το σημαντικό είναι η κατανόηση ότι ο θυμός και η περιφρόνηση μόνο αρνητικά αποτελέσματα φέρνουν, και ότι αυτά τρέφονται από τον πόνο του κάθε μέλους του ζευγαριού.  Καλλιεργώντας συμπόνια, σταδιακά θα εξαφανιστούν τα αρνητικά συναισθήματα και θα δημιουργηθεί ζωτικός χώρος για επικοινωνία και κοινή προσπάθεια για να ξαναχτιστεί η σχέση.

Λέξεις-κλειδιά: έρωτας, γάμος, σχέση, θυμός, δυσκολία σχέσεων, καυγάς, στεναχώρια, ψυχολογία.

ΓΙΑ ΚΑΘΕ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΕΝΟ:

Αν σας άρεσε αυτό το άρθρο και επιθυμείτε να το αναδημοσιεύσετε, παρακαλώ να συμπεριλάβετε το όνομα και την ιδιότητά μου, τον τίτλο του άρθρου και τη διεύθυνση του συγκεκριμένου ιστολόγιου.